Alkol ve uyuşturucu maddelerle mücadele eden teşkilatyeşilay
Birinci Dünya Savaşı' ndan sonra yurdumuzu işgal eden düşmanlar Türk varlığını içten çökertmek için çareler aradılar. Gemilerle getirdikleri alkolü fazla içkileri bilhassa gençlere ulaşacak şekilde dağıttılar. Ülkemizde kısa bir zaman sonra içki ve uyuşturucu madde alışkanlığı bir salgın halini aldı. Bilhassa yurt müdafaasında faal unsuru olan gençlerimize ulaştırıyorlardı. Bunun üzerine 1919 yılında Şeyhülislam İbrahim Efendi, Doktor Mazhar Osman ve arkadaşları önceleri gizli olarak "Alkol ve Uyuşturucu Maddelerle Mücadele" teşkilatını kurdular. Daha sonra bu kurucular, merkezi İstanbul olmak üzere 5 Mart 1920’de "Hilal-i Ahdar" (Yeşilay) adıyla cemiyeti resmen kurdular. Cemiyetin adı bir süre sonra Yeşil Hilal, son bir değişiklikle de Yeşilay oldu. 1934 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla "Kamu yararına" diğer deyimiyle "Amme menfaatine Hadim" dernek arasına katıldı. 1946’da Milli Eğitim Bakanlığı okullara bir genelge göndererek toplumla ilgili çalışmalar arasında Yeşilay Kolunun bulunmasını mecbur etti.
Yeşilay Cemiyeti; ahlaki ve kültürel bir kalkınma atmosferi içinde içki, uyuşturucu madde ve sigara tüketimini, devlet organlarıyla da işbirliği yaparak asgariye indirmeye çalışır. Bu gayeyi gerçekleştirebilmek için, konferanslar, radyo-televizyon konuşmaları, geziler, sergiler, kurs ve seminerler tertipler. Kitap, dergi ve makaleler neşreder. Kültür ve sanat çalışmaları yapar. Alkol ve uyuşturucu düşkünlerinin tedavisinde yardımcı olur. Okul ve kurumlarda yapılacak çalışmaların doküman, video, kaset, afiş ve pankart ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır. Alkollü içki ve uyuşturucu maddelerin zararlarına karşı mücadele yolunda gerekli tedbir ve kararların alınmasını temin için hükümet ve yetkili merciler nezdinde teşebbüslerde bulunur. Kendi konularında bölgesel çalışmalar yapmak üzere şubeler açar. Bu çalışmalarında özellikle ülkemizin geleceği olan gençlerimizin uyarılması, korunması konusunu ön planda tutar.
Yeşilay Cemiyetinin çalışmaları neticesinde, 1920-1924 yıllarında alkollü içki kullanmaya karşı Men-i Müskirat Kanunu çıkarıldı. Cumhuriyetin ilk yıllarında ve sonraki dönemlerde uyuşturucu imalat ve kulanımına karşı ciddi tedbirler alındı. 1982 Anayasası’na içki ve uyuşturucu kullanımına karşı alınacak tedbirlerle ilgili 58. madde konuldu. Birayı alkollü içki sayan 3023 sayılı kanun kabul edildi. Uyuşturucu karışımı ilaçlar konusunda yeşil ve kırmızı reçete uygulaması getirildi. Trafikte alkollü araç kullanımını önleyici tedbirler artırıldı. Sağlık dersleri programına Yeşilay konuları konuldu ve okullarda Yeşilay kolları kurulması mecburi hale getirildi.
Yeşilay Cemiyeti; kapalı yerlerde, nakil araçlarında sigara içimini ve sigara reklamlarının yasaklayacak kanunun çıkarılması, Anayasa’nın 58. maddesinden sorumlu Başbakanlığa bağlı bir müsteşarlık kurulması, Milli Eğitimde haftada 1-2 saatlik mecburi ders konulması, trafikte alkole kesin yasak getirilmesi, ithal içki ve sigaraya yasak getirilmesi, ülkede alkol ve sigara kullanımını azaltıcı kanuni ve eğitimle ilgili tedbirler alınması, uyuşturucu kültürünün önlenmesi için radyo ve TV’ ye ve Milli Eğitime mecburi tedbirlerin getirilmesi, kamu yararına çalışan Yeşilaya yeterli devlet desteğinin sağlanması için çalışmalarını sürdürmektedir.
Yeşilayın Genel Merkezi İstanbul’da olmak üzere yurt sathında 20 şubesi ve 16 temsilciliği vardır (1994). 1924’ten bu yana sürekli olarak aylık Yeşilay adında bir dergi çıkarmaktadır. 1953’ten beri her yılın 1-8 Mart günleri arası Yeşilay Haftası olarak değerlendirilip, alkolizm ve uyuşturucuların zararları bütün yayın organlarıyla halka anlatılmaktadır. Yeşilay, her yıl 200 civarında konferans ve seminer tertiplemekte, 500.000 dolayında doküman dağıtımı yapmaktadır. Cemiyetin bütün bu çalışmaları, bağışlar, üye aidatları ve Genel Merkez İşhanının gelirleriyle yürütülmektedir.
Sözlükte "yeşilay" ne demek?
1. İçki ve uyuşturucu madde kullanmaya karşı olanların kurduğu dernek ve bu derneğin simgesi.
Yeşilay kelimesinin ingilizcesi
The Green Crescent
